شهر تاریخی مراغه در آذربایجان شرقی یکی از 10 شهر مهم تاریخی و فرهنگی کشور است و قدمت چند هزار ساله و آثار متعدد تاریخی آن ، این شهر کهن را به یکی از مناطق دیدنی و گردشگری کشور تبدیل کرده است .
این شهر که سابقه پایتختی ایران در دوره هولاکوخان مغول را دارد در کنار دو رودخانه صوفی چای و مردق چای در دامنه های مصفای جنوبی رشته کوههای سهند قرار گرفته و با بیش از 30 هزار هکتار انواع باغ به شهر باغ ایران مشهور بوده است .
شهرت خشکبار مراغه علاوه بر بازارهای داخلی ، به بازارهای آسیای میانه و قفقاز ، روسیه ، حاشیه جنوبی خلیج فارس و کشورهای اروپایی نیز رسیده و صادرات غیر نفتی این شهر از صادرات برخی استانهای کوچک کشور فراتر رفته و به همراه شهر قم به مرکز تولید و صادرات فرش ابریشمی کشور تبدیل شده است .
استاد پاشازاده ، محقق تاریخ قدیم مراغه گفت : آخرین نتایج پژوهشهای باستان شناسی نشان می دهد که قدمت شهر مراغه به دوره مادها می رسد و هنوز هم بقایای تاریخی هزاران ساله آن در تپه ها و آثار بجای مانده گذشته قابل مشاهده است .
وی گفت : با تبدیل این شهر به پایتخت ایران در دوره هولاکوخان بر رونق آن افزوده شد و خواجه نصیر الدین طوسی با ایجاد بزرگترین رصدخانه روز آسیا در این شهر ، مراغه را به قطب علم و نجوم و ستاره شناسی در جهان تبدیل کرد .
همچنین سرازیر شدن ستاره شناسان و منجمان از گوشه و کنار دنیا به این شهر ، آنرا را به پایگاه علم ستاره شناسی تبدیل کرد که هنوز هم بقایای رصدخانه مراغه که اوج و شکوه گذشته تمدن ایران زمین را به رخ جهانیان می کشاند در تپه های مشرف به شهر مراغه باقی مانده وخوشبختانه در سالهای اخیر با خرید و انتقال دستگاههای مدرن پیشرفته علم نجوم ، باز هم رصدخانه مراغه در حال احیاء است .
استاد پاشازاده افزود : تاسیس مدارس قدیمی و مراکز علمی آن روزگار در مراغه و تبدیل این شهر به قطب ادبیات ، شعر و موسیقی بر غنای فرهنگی آن افزود و بزرگانی چون مراغه ای به تولید quotation mark موسیقی غنی quotation mark پرداختند که استاد فرهاد فخر الدینی نیز از روی همین کتاب غنی موسیقی ، آهنگ موسیقی سریال امام علی ( ع ) را ساخت .
مهندس احد راشد ، مدیرکل سابق دفتر فنی استانداری آذربایجان شرقی نیز می گوید : اوج شکوفایی شهر مراغه در تاریخ معاصر ایران به دوره قاجار بر می گردد که مراغه را به یکی از چند شهر مهم علمی ، فرهنگی ، صنعتی و کشاورزی ایران تبدیل کرد و ساخت راه آهن تهران - مراغه - تبریز و ساخت فرودگاه سهند در جوار آن و همچنین چند کارخانه بزرگ صنایع تبدیلی ، خشکبار و کاغذ این شهر را به شهری پویا و زنده تبدیل کرده است .
تولید سالانه 240 هزار تن انواع میوه و خشکبار که 80 درصد آن جنبه صادراتی دارد و همچنین تولید بیش از 80 هزار متر مربع فرش نفیس ابریشم و صدور روزانه چندین میلیارد ریال خشکبار به بازارهای جهانی گواهی بر این مطلب است .
تراب محمدی مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز با اشاره به اینکه تعداد آثار متعدد تاریخی مراغه گواه غنای فرهنگی ، هنری و ادبی آن است گفت : هم اکنون آثار بی نظیر تاریخ 900 ساله برج مدور ، گنبد سرخ ، گنبد غفاریه ، گنبد کبود ، معبد مهرورجویه ، رصدخانه خواجه نصیر الدین طوسی ، کلیسای تاریخی ، همه و همه مراغه را به مقصد گردشگران ایرانی و خارجی تبدیل کرده است .
همچنین سالانه هزاران نفر گردشگر خارجی و صدها هزار نفر گردشگر ایرانی از این آثار تاریخی که قدمتی بین 200 تا چند هزار ساله دارند بازدید می کنند و خرید سوغات مراغه از جمله فرش ابریشم ، تابلو فرش ، خشکبار ، بادام ، گردو ، سوجوق ، صابون مراغه و ... نیز بر رونق بازار تاریخی آن افزوده است .
وی گفت : آرامگاه اوحدی مراغه ای شاعر بزرگ فارسی گوی و مساجد تاریخی شجاع الدوله ، شیخ بابا ، شیخ تاج ، ضریر ، طاق ، ملا رستم ، معز الدین ، آقالار و دهها معبد و مسجد تاریخی که قدمت آن به دوره های صفویه ، آق قویونلوها و قره قویونلوها و قاجار می رسند با معماری اسلامی و ایرانی هر گردشگری را به خود جلب و مبهوت هنر اسلامی و معماری می کنند .
محمدی افزود : غنی ترین موزه دوره استیلای مغول بر ایران با عنوان موزه ایلخانی در شهر مراغه راه اندازی شده است که حاوی اشیاء تاریخی دوره ایلخانی و نشان دهنده شکوه و عظمت گذشته تمدن ایران زمین در این گوشه از کشور پهناور ایران اسلامیمان است .
دکتر پورابریشمی ، استاد دانشگاه تبریز نیز با اشاره به اینکه یکی از بهترین مناطق فسیلی جهان در شهر تاریخی مراغه واقع شده است می گوید : کاوش های ایرانی و بین المللی نشان می دهد که مراغه با قدمت چندین هزار ساله دارای یکی از مهمترین مناطق فسیلی با میلیونها آثار زیست محیطی است و با تعیین محدوده فسیلی آن می توان علاقمندان به محیط زیست و آثار جهانی زیستی را به این منطقه کشاند و با سرمایه گذاری ملی می توان علاوه بر نشان دادن قدمت زیستی چند میلیون ساله منطقه به شناساندن فرهنگ و تمدن این بخش از ایران نیز مبادرت کرد .
وی گفت : گروه محققان فسیل شناس در دانشگاه تبریز و دانشگاه مراغه طرح های علمی زیادی برای جهانی کردن منطقه فسیلی مراغه به متولیان محلی و ملی ارائه کرده اند که در صورت تحقق این امر مهم علاوه بر احیاء یکی از مناطق دیدنی زیستی جهان ، شاهد سرازیر شدن سیل گردشگران بین المللی و دوستداران محیط زیست خواهیم بود .
دکتر محمد زاد شکوریان ، رئیس دانشگاه مراغه نیز گفت : توسعه زیربنایی شهر تاریخی مراغه بدون تربیت نیروهای متخصص و علمی امکان پذیر نیست و در این راستا مراغه شکل گرفت تا بتوان با تربیت نیروهای متخصص و کارآزموده به عمران و آبادانی منطقه شتاب بیشتری بخشید .
وی گفت : هم اکنون نزدیک به 3 هزار نفر در 43 رشته کارشناسی تا دکترا در دانشگاه مراغه تحصیل می کنند .
مجوز تاسیس پژوهشکده گیاهان دارویی و پژوهشکده فسیل شناسی و پژوهشکده بیوتکنولوژی نیز اخذ شده است چرا که تحقیقات نشان می دهد مراغه به علت قرار گرفتن در دامنه های کوه سهند و داشتن آب و هواب دلچسب و پاک با اراضی حاصلخیز محل رشد و نمو هزاران گونه گیاهی است و با راه اندازی پژوهشکده گیاهان دارویی در صدد شناسایی داروهای نادر گیاهی و راه اندازی واحدهای داروسازی گیاهی بوسیله دانش آموختگان دانشگاهی و بخش خصوصی برای ایجاد اشتغال و درآمدزایی هستیم .
دکتر زاد شکوریان افزود : تلاشهای زیادی از سوی بخش خصوصی برای توسعه و بهره برداری از گیاهان دارویی در مراغه آغاز شده است و امکان صادرات داروهای گیاهی به صورت دارو و گیاه به کشورهای مختلف وجود دارد .
رئیس دانشگاه مراغه افزود : حدود 700 سال پیش یکی از بزرگترین رصدخانه های روز دنیا در شهر مراغه از سوی خواجه نصیرالدین طوسی ساخته شده است و این شهر به عنوان یکی از مراکز تحقیقاتی علم ستاره شناسی و نجوم در بین دانشمدان قدیم و جدید شناخته شد و در این راستا دانشگاه مراغه بدنبال راه اندازی دانشکده نجوم بوده و طرح علمی آن نیز از سوی استادان دانشگاه مراغه تدوین و مجوز های لازم نیز اخذ شده است و دانشگاه مراغه درصدد راه اندازی دانشکده نجوم و احیاء رصدخانه تاریخی مراغه است .
حسین آزارشی از مدیران سابق سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور نیز گفت : اگر سرمایه گذاری کلان در حوزه خشکبار شهرستان مراغه انجام شود می توان روزانه چند میلیارد تومان انواع خشکبار مرغوب مراغه و دامنه های سهند را به بازارهای مصرف کشورهای مختلف صادر کرد .
آزارشی افزود : بدلیل پر آب بودن و آب و هوای کوهستانی مناسب و زمین های حاصلخیز و باغات پر از میوه ، محصولات و فرآوریهای کشاورزی و باغی این منطقه بسیار کیفی بوده و هر گونه سرمایه گذاری در این حوزه بویژه صنایع تبدیلی و خشکبار می تواند درآمدهای سرشاری را نصیب کشور نماید و اخذ نشان های استاندارد کشورهای اروپایی از سوی تولیدکنندگان و صاحبان واحدهای صنایع تبدیلی و خشکبار مراغه موید این مطلب است .
قادر جویا ، رئیس شورای اسلامی مراغه نیز می گوید : برای ساماندهی تولید و صادرات خشکبار مناطق دامنه های سهند و مراغه ، عجب شیر ، بناب ، آذرشهر ، میاندوآب ، شاهین دژ و ... طرح جامع ایجاد اولین بازار خشکبار کشور و اولین بازار آرد و غلات و حبوبات تصویب شده و با اختصاص زمین از سوی شورای شهر این شهرک ها برای عرضه بخشی از خشکبار و حبوبات و غلات و آرد کشور راه اندازی خواهد شد.
علاوه بر آن تلاش می کنیم اتوبان مراغه – هشترود افتتاح شود تا بتوان محصولات کشاورزی و خشکبار روستاهای مسیر مراغه – هشترود را به این بازارها منتقل کرد .
وی گفت : مراغه از لحاظ تعداد و تنوع اماکن و آثار باستانی و تاریخی زبانزد عام و خاص است و بخشی از بودجه شهر ، در مراغه سالانه با همکاری میراث فرهنگی برای مرمت و احیاء آنها هزینه می شود و علاوه بر آن با کشف منطقه فسیلی در شهرک ولی عصر مراغه درصدد تبدیل این منطقه به یکی از مراکز جذب گردشگری هستیم .
جویا گفت : کمک به توسعه دانشگاه مراغه ، توسعه زیربناهای عمرانی و توجه به بحث گردشگری و جذب سرمایه گذاری از برنامه های شورای اسلامی شهر است .
شهردار مراغه نیز گفت : تاکنون نزدیک به 5 هزار میلیارد ریال طرح سرمایه گذاری بخش خصوصی برای اجرای طرح های مهم عمرانی و گردشگری جذب شده است که ساخت تله کابین ، اجرای اتوبان ، ساخت پارکینگ های طبقاتی و اجرای مجتمع های فرهنگی ، هنری و تجاری از آن جمله است .
نادر ابراهیمی افزود : تاکنون 21 طرح سرمایه گذاری با همکاری سرمایه گذاراران بخش خصوصی برای توسعه شهر تاریخی مراغه تصویب شده است که ساخت مجتمع های رفاهی و اقامتی در جوار رودخانه زیبای صوفی چای از آن جمله است .
این شهر که سابقه پایتختی ایران در دوره هولاکوخان مغول را دارد در کنار دو رودخانه صوفی چای و مردق چای در دامنه های مصفای جنوبی رشته کوههای سهند قرار گرفته و با بیش از 30 هزار هکتار انواع باغ به شهر باغ ایران مشهور بوده است .
شهرت خشکبار مراغه علاوه بر بازارهای داخلی ، به بازارهای آسیای میانه و قفقاز ، روسیه ، حاشیه جنوبی خلیج فارس و کشورهای اروپایی نیز رسیده و صادرات غیر نفتی این شهر از صادرات برخی استانهای کوچک کشور فراتر رفته و به همراه شهر قم به مرکز تولید و صادرات فرش ابریشمی کشور تبدیل شده است .
استاد پاشازاده ، محقق تاریخ قدیم مراغه گفت : آخرین نتایج پژوهشهای باستان شناسی نشان می دهد که قدمت شهر مراغه به دوره مادها می رسد و هنوز هم بقایای تاریخی هزاران ساله آن در تپه ها و آثار بجای مانده گذشته قابل مشاهده است .
وی گفت : با تبدیل این شهر به پایتخت ایران در دوره هولاکوخان بر رونق آن افزوده شد و خواجه نصیر الدین طوسی با ایجاد بزرگترین رصدخانه روز آسیا در این شهر ، مراغه را به قطب علم و نجوم و ستاره شناسی در جهان تبدیل کرد .
همچنین سرازیر شدن ستاره شناسان و منجمان از گوشه و کنار دنیا به این شهر ، آنرا را به پایگاه علم ستاره شناسی تبدیل کرد که هنوز هم بقایای رصدخانه مراغه که اوج و شکوه گذشته تمدن ایران زمین را به رخ جهانیان می کشاند در تپه های مشرف به شهر مراغه باقی مانده وخوشبختانه در سالهای اخیر با خرید و انتقال دستگاههای مدرن پیشرفته علم نجوم ، باز هم رصدخانه مراغه در حال احیاء است .
استاد پاشازاده افزود : تاسیس مدارس قدیمی و مراکز علمی آن روزگار در مراغه و تبدیل این شهر به قطب ادبیات ، شعر و موسیقی بر غنای فرهنگی آن افزود و بزرگانی چون مراغه ای به تولید quotation mark موسیقی غنی quotation mark پرداختند که استاد فرهاد فخر الدینی نیز از روی همین کتاب غنی موسیقی ، آهنگ موسیقی سریال امام علی ( ع ) را ساخت .
مهندس احد راشد ، مدیرکل سابق دفتر فنی استانداری آذربایجان شرقی نیز می گوید : اوج شکوفایی شهر مراغه در تاریخ معاصر ایران به دوره قاجار بر می گردد که مراغه را به یکی از چند شهر مهم علمی ، فرهنگی ، صنعتی و کشاورزی ایران تبدیل کرد و ساخت راه آهن تهران - مراغه - تبریز و ساخت فرودگاه سهند در جوار آن و همچنین چند کارخانه بزرگ صنایع تبدیلی ، خشکبار و کاغذ این شهر را به شهری پویا و زنده تبدیل کرده است .
تولید سالانه 240 هزار تن انواع میوه و خشکبار که 80 درصد آن جنبه صادراتی دارد و همچنین تولید بیش از 80 هزار متر مربع فرش نفیس ابریشم و صدور روزانه چندین میلیارد ریال خشکبار به بازارهای جهانی گواهی بر این مطلب است .
تراب محمدی مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز با اشاره به اینکه تعداد آثار متعدد تاریخی مراغه گواه غنای فرهنگی ، هنری و ادبی آن است گفت : هم اکنون آثار بی نظیر تاریخ 900 ساله برج مدور ، گنبد سرخ ، گنبد غفاریه ، گنبد کبود ، معبد مهرورجویه ، رصدخانه خواجه نصیر الدین طوسی ، کلیسای تاریخی ، همه و همه مراغه را به مقصد گردشگران ایرانی و خارجی تبدیل کرده است .
همچنین سالانه هزاران نفر گردشگر خارجی و صدها هزار نفر گردشگر ایرانی از این آثار تاریخی که قدمتی بین 200 تا چند هزار ساله دارند بازدید می کنند و خرید سوغات مراغه از جمله فرش ابریشم ، تابلو فرش ، خشکبار ، بادام ، گردو ، سوجوق ، صابون مراغه و ... نیز بر رونق بازار تاریخی آن افزوده است .
وی گفت : آرامگاه اوحدی مراغه ای شاعر بزرگ فارسی گوی و مساجد تاریخی شجاع الدوله ، شیخ بابا ، شیخ تاج ، ضریر ، طاق ، ملا رستم ، معز الدین ، آقالار و دهها معبد و مسجد تاریخی که قدمت آن به دوره های صفویه ، آق قویونلوها و قره قویونلوها و قاجار می رسند با معماری اسلامی و ایرانی هر گردشگری را به خود جلب و مبهوت هنر اسلامی و معماری می کنند .
محمدی افزود : غنی ترین موزه دوره استیلای مغول بر ایران با عنوان موزه ایلخانی در شهر مراغه راه اندازی شده است که حاوی اشیاء تاریخی دوره ایلخانی و نشان دهنده شکوه و عظمت گذشته تمدن ایران زمین در این گوشه از کشور پهناور ایران اسلامیمان است .
دکتر پورابریشمی ، استاد دانشگاه تبریز نیز با اشاره به اینکه یکی از بهترین مناطق فسیلی جهان در شهر تاریخی مراغه واقع شده است می گوید : کاوش های ایرانی و بین المللی نشان می دهد که مراغه با قدمت چندین هزار ساله دارای یکی از مهمترین مناطق فسیلی با میلیونها آثار زیست محیطی است و با تعیین محدوده فسیلی آن می توان علاقمندان به محیط زیست و آثار جهانی زیستی را به این منطقه کشاند و با سرمایه گذاری ملی می توان علاوه بر نشان دادن قدمت زیستی چند میلیون ساله منطقه به شناساندن فرهنگ و تمدن این بخش از ایران نیز مبادرت کرد .
وی گفت : گروه محققان فسیل شناس در دانشگاه تبریز و دانشگاه مراغه طرح های علمی زیادی برای جهانی کردن منطقه فسیلی مراغه به متولیان محلی و ملی ارائه کرده اند که در صورت تحقق این امر مهم علاوه بر احیاء یکی از مناطق دیدنی زیستی جهان ، شاهد سرازیر شدن سیل گردشگران بین المللی و دوستداران محیط زیست خواهیم بود .
دکتر محمد زاد شکوریان ، رئیس دانشگاه مراغه نیز گفت : توسعه زیربنایی شهر تاریخی مراغه بدون تربیت نیروهای متخصص و علمی امکان پذیر نیست و در این راستا مراغه شکل گرفت تا بتوان با تربیت نیروهای متخصص و کارآزموده به عمران و آبادانی منطقه شتاب بیشتری بخشید .
وی گفت : هم اکنون نزدیک به 3 هزار نفر در 43 رشته کارشناسی تا دکترا در دانشگاه مراغه تحصیل می کنند .
مجوز تاسیس پژوهشکده گیاهان دارویی و پژوهشکده فسیل شناسی و پژوهشکده بیوتکنولوژی نیز اخذ شده است چرا که تحقیقات نشان می دهد مراغه به علت قرار گرفتن در دامنه های کوه سهند و داشتن آب و هواب دلچسب و پاک با اراضی حاصلخیز محل رشد و نمو هزاران گونه گیاهی است و با راه اندازی پژوهشکده گیاهان دارویی در صدد شناسایی داروهای نادر گیاهی و راه اندازی واحدهای داروسازی گیاهی بوسیله دانش آموختگان دانشگاهی و بخش خصوصی برای ایجاد اشتغال و درآمدزایی هستیم .
دکتر زاد شکوریان افزود : تلاشهای زیادی از سوی بخش خصوصی برای توسعه و بهره برداری از گیاهان دارویی در مراغه آغاز شده است و امکان صادرات داروهای گیاهی به صورت دارو و گیاه به کشورهای مختلف وجود دارد .
رئیس دانشگاه مراغه افزود : حدود 700 سال پیش یکی از بزرگترین رصدخانه های روز دنیا در شهر مراغه از سوی خواجه نصیرالدین طوسی ساخته شده است و این شهر به عنوان یکی از مراکز تحقیقاتی علم ستاره شناسی و نجوم در بین دانشمدان قدیم و جدید شناخته شد و در این راستا دانشگاه مراغه بدنبال راه اندازی دانشکده نجوم بوده و طرح علمی آن نیز از سوی استادان دانشگاه مراغه تدوین و مجوز های لازم نیز اخذ شده است و دانشگاه مراغه درصدد راه اندازی دانشکده نجوم و احیاء رصدخانه تاریخی مراغه است .
حسین آزارشی از مدیران سابق سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور نیز گفت : اگر سرمایه گذاری کلان در حوزه خشکبار شهرستان مراغه انجام شود می توان روزانه چند میلیارد تومان انواع خشکبار مرغوب مراغه و دامنه های سهند را به بازارهای مصرف کشورهای مختلف صادر کرد .
آزارشی افزود : بدلیل پر آب بودن و آب و هوای کوهستانی مناسب و زمین های حاصلخیز و باغات پر از میوه ، محصولات و فرآوریهای کشاورزی و باغی این منطقه بسیار کیفی بوده و هر گونه سرمایه گذاری در این حوزه بویژه صنایع تبدیلی و خشکبار می تواند درآمدهای سرشاری را نصیب کشور نماید و اخذ نشان های استاندارد کشورهای اروپایی از سوی تولیدکنندگان و صاحبان واحدهای صنایع تبدیلی و خشکبار مراغه موید این مطلب است .
قادر جویا ، رئیس شورای اسلامی مراغه نیز می گوید : برای ساماندهی تولید و صادرات خشکبار مناطق دامنه های سهند و مراغه ، عجب شیر ، بناب ، آذرشهر ، میاندوآب ، شاهین دژ و ... طرح جامع ایجاد اولین بازار خشکبار کشور و اولین بازار آرد و غلات و حبوبات تصویب شده و با اختصاص زمین از سوی شورای شهر این شهرک ها برای عرضه بخشی از خشکبار و حبوبات و غلات و آرد کشور راه اندازی خواهد شد.
علاوه بر آن تلاش می کنیم اتوبان مراغه – هشترود افتتاح شود تا بتوان محصولات کشاورزی و خشکبار روستاهای مسیر مراغه – هشترود را به این بازارها منتقل کرد .
وی گفت : مراغه از لحاظ تعداد و تنوع اماکن و آثار باستانی و تاریخی زبانزد عام و خاص است و بخشی از بودجه شهر ، در مراغه سالانه با همکاری میراث فرهنگی برای مرمت و احیاء آنها هزینه می شود و علاوه بر آن با کشف منطقه فسیلی در شهرک ولی عصر مراغه درصدد تبدیل این منطقه به یکی از مراکز جذب گردشگری هستیم .
جویا گفت : کمک به توسعه دانشگاه مراغه ، توسعه زیربناهای عمرانی و توجه به بحث گردشگری و جذب سرمایه گذاری از برنامه های شورای اسلامی شهر است .
شهردار مراغه نیز گفت : تاکنون نزدیک به 5 هزار میلیارد ریال طرح سرمایه گذاری بخش خصوصی برای اجرای طرح های مهم عمرانی و گردشگری جذب شده است که ساخت تله کابین ، اجرای اتوبان ، ساخت پارکینگ های طبقاتی و اجرای مجتمع های فرهنگی ، هنری و تجاری از آن جمله است .
نادر ابراهیمی افزود : تاکنون 21 طرح سرمایه گذاری با همکاری سرمایه گذاراران بخش خصوصی برای توسعه شهر تاریخی مراغه تصویب شده است که ساخت مجتمع های رفاهی و اقامتی در جوار رودخانه زیبای صوفی چای از آن جمله است .